Can YÜCEL

Yeni Türkü’nün Buğdayın Türküsü albümünde Sardunya’ya Ağıt ve İşçi Marşı şarkılarının, Günebakan albümünde Başka Türlü Bir Şey ve Yaprak Dökümü şarkılarının; Dünyanın Kapıları albümünde Yeşil Şarkı şarkısının, Yeşilmişik albümünde Yeşilmişik şarkısının ve Şimdi ve Sonra albümünde Nefes şarkısının sözleri şair Can YÜCEL’in şiirlerinden oluşturulmuştur.

Türkiye’nin ilk Milli Eğitim Bakanı olan Hasan Ali YÜCEL’in oğlu olan şair Can YÜCEL 1926 yılında İstanbul’da doğmuştur. Orta öğrenimini Ankara Erkek Lisesi’nde, yüksek öğrenimini Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Klasik Filoloji Bölümü’nde ve İngiltere’de Cambridge Üniversitesin’de Latince ve Yunanca okuyarak sürdürmüştür. Bir süre çeşitli elçiliklerde çevirmenlik ve Londra’da BBC’nin Türkçe bölümünde spikerlik yapan YÜCEL, 1953 yılında Kore Savaşı’na katılan Türk birliğinde askerliğini tamamlamıştır.

1956 yılında ressam Güler YÜCEL ile evlendi ve bu evliliğinden iki kızı (Güzel ve Su) ve bir oğlu (Hasan) oldu.

1962’de İngiltere’deyken, 1709 yılından kalma Latin harfleriyle taş baskısı olarak basılmış bir Türkçe dilbilgisi kitabı bulan YÜCEL, geniş yankı uyandırdı. 1963 Türkiye’ye dönünce bir süre Bodrum’da turist rehberi olarak çalıştı ve sonra İstanbul’a yerleşti. Çeşitli edebiyat, kültür ve siyasi dergilerde şiirleri, edebiyat ve tiyatro çevirileri ile siyasi konularda yazıları yayımlandı. 12 Mart 1971 döneminde Che GUEVARA’nın “Gerilla Harbi” ve “Sosyalizm ve İnsan” kitaplarının çevirisi nedeniyle 15 yıl hapis cezasına çarptırıldı. 1974 yılındaki genel afla dışarı salındı. 12 Eylül 1980 döneminde müstehcen olduğu iddiasıyla “Rengahenk” adlı kitabı toplatıldı. Cumhurbaşkanı Süleyman DEMİREL’e hakaretten yargılanan YÜCEL, 18 Nisan seçimlerinde ÖDP’nin İzmir 1. sıra milletvekili adayı oldu. 12 Ağustos 1999 günü İzmir’de öldü ve Datça’da toprağa verildi.

Can YÜCEL taşlama ve toplumsal duyarlılığın ağır bastığı şiirlerinde, yalın dili ve buluşları ile dikkat çekmiştir. Günlük söylem, yöresel deyişler, deyimler, argo ve müstehcen sözler, diyaloglar, atasözleri, benzetmeler şiirlerini etkin kılan öğelerdir. Doğa, insanlar, olaylar, kavramlar, heyecanlar, duyumlar ve duygular YÜCEL’in şiirlerinin konularıdır. Toplumcu bakış açısı ile daha iyi bir dünyanın kurulması özlemini samimi ve yer yer argoya kayan bir dille aktaran YÜCEL modern Türk şiirinde farklı bir tarz yaratmıştır.
Yayımlanan başlıca kitapları şunlardır: Yazma (1950), Her Boydan (1959, Çeviri Şiirler),Sevgi Duvarı (1973), Bir Siyasinin Şiirleri (1974), Ölüm ve Oğlum (1976), Şiir Alayı (1981, ilk dört şiir kitabı), Rengâhenk (1982), Gökyokuş (1984), Beşibiyerde (1985, ilk beş şiir kitabı), Canfeda (1985), Çok Bi Çocuk (1988), Kısa Devre (1990), Kuzgunun Yavrusu (1990), Gece Vardiyası (1991), Güle Güle - Seslerin Sessizliği (1993), Gezintiler (1994), Maaile (1995), Seke Seke (1997), Alavara (1999), Mekânım Datça Olsun (1999).